จะรู้ได้อย่างไรว่าท่อระบายน้ำมีความแข็งแรงมากพอ
วิธีตรวจสอบท่อระบายน้ำคอนกรีตก่อนนำมาใช้งาน
ท่อระบายน้ำคอนกรีตที่ดีจะต้องมีความแข็งแรงมากพอ เพื่อให้เวลานำมาใช้มีความปลอดภัยสำหรับบุคคลที่สัญจรไปมา บุคคลในพื้นที่ และเพื่อหลีกเลี่ยงเหตุการณ์ไม่คาดฝันที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต ผู้ควบคุมงานจึงต้องมีการตรวจสอบท่อระบายน้ำก่อนนำมาใช้เสมอ โดยท่อระบายน้ำคอนกรีตที่มีประสิทธิภาพควรผ่านการทดสอบจากโรงงานหรือจากแหล่งที่น่าเชื้อถือที่รับตอรวจสอบคุณภาพของท่อระบายน้ำ เพื่อให้แน่ใจว่าท่อระบายน้ำคอนกรีตที่นำมาใช้เป็นไปตามมาตรฐานที่กำหนดไว้ ซึ่งผู้ควบคุมงานจะต้องขอดูใบตรวจสอบหรือรายงานการทดสอบของท่อระบายน้ำนั้น ๆ ก่อนนำมาใช้ และอาจมีการสังเกตท่อระบายน้ำคอนกรีตด้วยตาเปล่าอย่างคร่าว ๆ ก่อนจะนำไปใช้งานด้วย สำหรับในการทดสอบความแข็งแรงของท่อระบายน้ำคอนกรีตหลัก ๆ จะมีการทำการทดสอบอยู่ 2 ลักษณะ คือ
- การทำทดสอบทางกายภาพ
เป็นการตรวจสอบท่อระบายน้ำภายนอกโดยรอบด้วยตาเปล่า ซึ่งท่อระบายน้ำที่ดีจะต้องไม่แตกร้าว มีลักษณะทรงกลมไม่เบี้ยว มีผิวที่เรียบไม่มีรูพรุน เนื้อคอนกรีตจะต้องมีความแข็งแกร่ง มีความหนาและพื้นที่หน้าตัดของเหล็กเสริมต้องเป็นไปตามที่มาตรฐานของท่อนั้น ๆ กำหนดไว้ หากตรวจสอบแล้วพบว่าท่อระบายน้ำที่ถูกนำมาใช้มีความเสียหาย แตกหรือบิ่นค่อนข้างมาก หรือมีรอยร้าวตามวงเหล็กเสริมกระจายอยู่เป็นจำนวนมากจนไม่สามารถใช้งานได้ ผู้ควบคุมงานจะต้องแจ้งต่อผู้ผลิตเพื่อทำการเปลี่ยนท่อระบายน้ำท่อนใหม่มาแทน นอกจากนี้ อาจใช้การสุ่มวัดขนาดท่อระบายน้ำ เช่น เส้นผ่านศูนย์กลางของท่อระบายน้ำ ความหนาของท่อระบายน้ำ ความยาวของท่อระบายน้ำ - การทดสอบทางคุณสมบัติ
เป็นการนำตัวอย่างของท่อระบายน้ำคอนกรีตไปทำการทดสอบคุณสมบัติทางกายภาพผ่านเครื่องมือทดสอบ โดยจำเป็นต้องผ่านการตรวจสอบด้านต่าง ๆ ตามมาตรฐานของท่อระบายน้ำที่กำหนดไว้ และอาจมีรายละเอียดที่แตกต่างกันไปตามมาตรฐานที่กำหนดในแต่ละประเภท เช่น การทำการทดสอบการบีบอัดแตกเพื่อทดสอบแรงกด การตรวจสอบลักษณะเหล็กเสริมที่ถูกต้องตามแบบแปลน ระยะเรียงเหล็กเสริมตามขวาง ความหนาของคอนกรีตหุ้มเหล็ก และการทดสอบแรงกดสูงสุดที่ท่อระบายน้ำสามารถรองรับได้ เป็นต้น
สำหรับการทดสอบทางคุณสมบัติของท่อระบายน้ำกลม และท่อระบายน้ำสี่เหลี่ยมอาจมีความแตกต่างกัน เช่น ท่อระบายน้ำกลมมีการเก็บตัวอย่างท่อระบายน้ำคอนกรีตที่กองในสายทางทุก ๆ 200 ท่อนต่อ 1 ตัวอย่าง และต่อขนาด อีกทั้งเศษของ 200 ท่อนให้เก็บตัวอย่างเพิ่มอีก 1 ตัวอย่าง เพื่อนำไปทดสอบตามแบบมาตรฐานงานท่อระบายน้ำคอนกรีตเสริมเหล็ก ส่วนท่อระบายน้ำเหลี่ยมจะต้องเก็บตัวอย่างที่ใช้ในการก่อสร้างไปทำการทดสอบ ได้แก่ หิน ทรายผสมคอนกรีต มีการเก็บตัวอย่างเหล็กเสริมทุกขนาด ทุก ๆ 100 เส้น เก็บ 5 ท่อน (ท่อนละ 1 เมตร) เพื่อทดสอบคุณสมบัติตามมาตรฐานที่กำหนด
- การทำทดสอบทางกายภาพ
สัญลักษณ์ท่อระบายน้ำคอนกรีตที่มีความแข็งแรงและได้มาตรฐาน
นอกจากการทดสอบท่อระบายน้ำคอนกรีตด้วยตา และการทดสอบผ่านเครื่องมือต่าง ๆ แล้ว ผู้ควบคุมงานจะต้องตรวจสอบดูสัญลักษณ์บนท่อระบายน้ำแต่ละท่อนว่ามีการเขียนรายละเอียดครบถ้วนหรือไม่ เพื่อเป็นการลดความผิดพลาดและความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต รวมถึงควรมีการตรวจสอบวัสดุที่ใช้ควบคู่กับท่อระบายน้ำ เช่น อุปกรณ์และข้อต่อต่าง ๆ ที่นำมาใช้มีลักษณะอย่างไรมีมาตรฐานหรือไม่ หรือแม้แต่บ่อพักสำเร็จรูปจะต้องมีขนาด และความแข็งแรงที่เป็นไปตามที่กำหนดเช่นเดียวกับท่อระบายน้ำ ซึ่งรายละเอียดที่โรงงานผู้ผลิตได้ทำการระบุไว้บนท่อระบายน้ำจะต้องมีเครื่องหมายและฉลาก ดังนี้
- เครื่องหมายการค้าของผู้ผลิตหรือชื่อโรงงานที่ทำ
- วัน เดือน ปี (พ.ศ.) ที่ผลิต
- ขนาดของท่อระบายน้ำที่ระบุ
- ชั้นคุณภาพของท่อระบายน้ำ
- อักษรย่อชั้นคุณภาพ เช่น ค.ส.ล., มอก. เป็นต้น
- ความยาวท่อระบายน้ำหน่วยเป็นมิลลิเมตร (mm)
- หากเครื่องหมายหรือฉลากเป็นภาษาต่างประเทศจะต้องมีความหมายตรงกับภาษาไทยที่กำหนดไว้ข้างต้นด้วย
การก่อสร้างท่อระบายน้ำคอนกรีตต้องทำอย่างรอบคอบ
ไม่ใช่เพียงแค่การตรวจสอบท่อระบายน้ำคอนกรีตก่อนนำมาใช้แล้วผู้ควบคุมงานจะวางไว้ได้ เพราะขั้นตอนการขนย้ายท่อระบายน้ำเพื่อติดตั้งแล้วนำไปใช้งานก็เป็นขั้นตอนที่สำคัญไม่แพ้กัน เพราะหากการลงท่อที่ผิดพลาดอาจทำให้ท่อระบายน้ำเกิดความชำรุดหรือเสียหายเอาได้ ผู้ควบคุมงานจะต้องระมัดระวังให้เกิดข้อผิดพลาดให้น้อยที่สุดหรือแทบไม่เกิดความผิดพลาดขึ้นเลย เช่น ก่อนที่จะวางท่อระบายน้ำควรตรวจสอบตำแหน่งหรือจุดวางท่อระบายน้ำเพื่อให้แน่ใจว่าเมื่อวางท่อระบายน้ำไปแล้วท่อมีความสม่ำเสมอกัน ไม่ต่ำหรือสูงมากเกินไป มีขนาด แนว ความลึก และความกว้างเป็นไปตามแผนที่กำหนดไว้ รวมถึงดินที่ทำเป็นฐานรองรับท่อระบายน้ำต้องมีการปรับดินไว้อย่างเหมาะสม
ตรวจสอบท่อระบายน้ำคอนกรีตก่อนเริ่มใช้งาน
หลังจากวางท่อระบายน้ำตามแนวเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ผู้ควบคุมงานจะต้องทำการทดสอบแนวท่อระบายน้ำเพื่อสังเกตดูว่างานก่อสร้างได้คุณภาพมีมาตรฐานหรือไม่ เช่น การตรวจสอบความหนาแน่นของดิน การทดสอบแนวและระดับความลาดของท่อระบายน้ำ การทดสอบการรั่วซึมของท่อระบายน้ำ และการตรวจสอบการก่อสร้างด้วยตาเปล่า เป็นต้น
สำหรับการตรวจสอบท่อระบายน้ำด้วยตาเปล่าหลังวางท่อระบายน้ำ ผู้ควบคุมงานต้องมีการตรวจสอบภายในท่อระบายน้ำก่อนว่าท่อระบายน้ำมีการรับและลำเลียงน้ำได้ดีเพียงใด มีประสิทธิภาพเพียงพอหรือไม่ และควรตรวจสอบลักษณะทางกายภาพอื่น ๆ เช่น
- ภายในท่อระบายน้ำจะต้องไม่มีสิ่งตกค้างอยู่ในท่อไม่ว่าจะเป็นเศษวัสดุก่อสร้าง เศษสิ่งปฏิกูล และเศษดินต่าง ๆ
- รอยต่อระหว่างท่อต้องมีการเชื่อมต่ออย่างแนบสนิท รอยต่อต้องอุดได้อย่างถูกต้อง
- ก้นท่อระบายน้ำต้องเรียบ
- บ่อรับน้ำและทางเข้าของน้ำต้องมีการเชื่อมต่อกันอย่างสมบูรณ์ และถูกต้อง ปราศจากเศษขยะที่ตกค้างอยู่ภายใน
ความแข็งแรงของท่อระบายน้ำคอนกรีตเป็นสิ่งที่ผู้ควบคุมงานควรคำนึงถึงมากที่สุด เพราะนั่นหมายถึงความปลอดภัยในการนำมาใช้ แม้ว่าท่อระบายน้ำทุกชิ้นจะมีการควบคุมมาตรฐานทุกท่อนแต่เพื่อเป็นการไม่ประมาท ผู้ควบคุมต้องมีการตรวจสอบตั้งแต่ใบรับรองการผลิต การตรวจสอบด้วยตาเปล่าเพื่อดูรอยแตกร้าวของท่อระบายน้ำอย่างคร่าว ๆ การสุ่มตรวจท่อระบายน้ำเพิ่มเติม หรือแม้แต่หลังจากการวางท่อระบายน้ำเพื่อดูว่ายังมีรอยแตกร้าว รอยรั่วซึม หรือมีเศษขยะที่ตกค้างหรือไม่ เพื่อที่เมื่อถึงเวลาใช้งานท่อระบายน้ำจะสามารถใช้งานได้มีประสิทธิภาพสูงสุด และมีความแข็งแรงสามารถใช้งานได้ยาวนานไม่เกิดการแตกหัก แตกร้าวได้ง่าย ๆ
