บทความ

อย่างที่รู้กันว่าวัสดุที่นำมาใช้ในงานวางท่อระบายน้ำมีหลายชนิด หลายประเภท และหลายขนาด ซึ่งการจะเลือกนำท่อระบายน้ำแบบไหนมาใช้ต้องอาศัยการคำนวณและการออกแบบจากสิ่งแวดล้อมรอบ เช่น ปริมาณน้ำฝนที่ตกตลอดหลายปี ปริมาณน้ำเสียหรือน้ำทิ้งในพื้นที่ จำนวนการใช้รถใช้ถนน ความชุกของคนในพื้นที่หรือชุมชน เป็นต้น การเลือกใช้วัสดุของท่อระบายน้ำจึงมีความจำเป็นอย่างมาก เราจึงคำนวณโดยอาศัยตัวแปรที่เป็นปัจจัยอื่น ๆ ด้วย ซึ่งปัจจัยที่ควรนำมาพิจารณา ได้แก่

• • อุณหภูมิและความดันของน้ำทิ้งหรือน้ำเสียในบริเวณนั้น
  • ชนิดของน้ำในพื้นที่ โดยควรพิจารณาว่าน้ำที่เป็นน้ำเสียนั้นทำปฏิกิริยากับท่อระบายน้ำหรือไม่
  • สภาพแวดล้อมโดยรอบที่อาจทำให้เกิดการผุกร่อนของท่อระบายน้ำที่นำมาใช้
  • แรงกดทับโดยรอบ และแรงกระทำอื่น ๆ ที่อาจส่งผลต่อท่อระบายน้ำ

  ปัจจัยข้างต้นนี้จะส่งผลต่อการเลือกใช้ท่อระบายน้ำทั้งสิ้น และอาจมีปัจจัยที่ควรนำมาพิจารณาเพิ่มเติม ผู้ออกแบบโครงการควรทำการศึกษาและสำรวจให้รอบด้าน แม้ว่าในท้องตลาดมีท่อระบายน้ำหลากหลายวัสดุ เช่น ท่อโลหะ ท่ออลูมิเนียม ท่อพลาสติกชนิดต่าง ๆ ท่อแก้ว และท่อคอนกรีต ซึ่งแต่ละท่อจะมีความหนาแน่น ความทนทาน ความจุของของไหลที่แตกต่างกัน แต่สำหรับงานวางท่อระบายน้ำหากพิจารณารอบ ๆ ด้าน และตามมาตรฐานการวางท่อระบายน้ำส่วนใหญ่มักมีการเลือกใช้ท่อระบายน้ำคอนกรีตมากกว่า โดยเหตุผลที่เลือกใช้ท่อระบายน้ำคอนกรีต คือ

  1. มีความทนทานสูง เพราะท่อระบายน้ำคอนกรีตส่วนใหญ่ได้รับการออกแบบมาให้สามารถทำงานได้ยาวนาน เนื่องจากคอนกรีตมีความสามารถที่ช่วยให้ไม่ไหม้ติดไฟ เกิดสนิมได้ยาก โอกาสแตกหักหรือเปราะบางได้น้อย
  2. แข็งแรงได้มาตรฐาน ด้วยความก้าวหน้าของเทคโนโลยีที่มีการออกแบบและพัฒนาส่วนผสมของคอนกรีตให้มีความทนทานต่อการใช้งานมากขึ้น ทั้งยังมีกระบวนการผลิตที่ช่วยให้ท่อระบายน้ำสามารถทนต่อสภาพแวดล้อมที่อยู่ใต้ดินตลอดเวลาได้ดี ทำให้ท่อระบายน้ำคอนกรีตเป็นท่อระบายน้ำที่มีความแข็งแกร่งมากที่สุด สามารถรองรับหนักได้มาก และถ้ามีการเสริมเหล็กเพื่อเข้าไปจะยิ่งช่วยเพิ่มความแข็งแรง และสามารถรองรับแรงอัดของท่อระบายน้ำคอนกรีตได้ดีขึ้น
  3. มีความคุ้มค่า เนื่องจากท่อระบายน้ำคอนกรีตมีความแข็งแกร่งและไม่จำเป็นต้องทำการบำรุงรักษาดูแลรักษาหรือเปลี่ยนบ่อยครั้งหลังจากติดตั้งแล้ว ทำให้มีต้นทุนการออกแบบและการติดตั้งที่คุ้มค่าเพราะไม่ต้องทำบ่อยครั้ง

   

  ประเภทและขนาดของท่อระบายน้ำคอนกรีตมีความสำคัญมากไม่แพ้กัน เพราะต้องเลือกใช้ให้เหมาะสมกับโครงการ เช่น ท่อระบายน้ำคอนกรีตชนิดกลม จะแบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ ท่อระบายน้ำคอนกรีตแบบปากระฆัง และท่อระบายน้ำคอนกรีตแบบปากลิ้นราง ซึ่งท่อระบายน้ำคอนกรีตทั้งสองนี้ เหมาะสำหรับงานระบายน้ำทั่วไปตั้งแต่รองรับน้ำหนักน้อยที่ใช้ตามที่พักอาศัย ที่เป็นท่อระบายน้ำคอนกรีตแบบธรรมดา ไม่มีเสริมเหล็กหรือที่เรียกว่า ท่อ คศล. ไปจนถึงงานที่รองรับน้ำหนักสูงตามสนามบิน นิคมอุตสาหกรรม หรือรถบรรทุกขนาดใหญ่ตามท้องถนนที่มีการสัญจรไปมาทุกช่วงเวลา โดยความแข็งแรงของท่อระบายน้ำคอนกรีตนั้น จะมีการแบ่งตามชั้นคุณภาพ ตั้งแต่ 1-4 โดยชั้นคุณภาพ 1 สามารถรองรับน้ำหนักได้ดีที่สุด ในขณะที่ชั้นคุณภาพที่ 4 สามารถรองรับน้ำหนักหรือมีความแข็งแรงน้อยที่สุด

  ส่วนขนาดของท่อระบายน้ำคอนกรีต โดยทั่วไปแล้วท่อระบายน้ำคอนกรีตจะมีขนาดความยาวขนาด 100 ซม. เท่ากันทุก ๆ ท่อน แต่จะมีความแตกต่างกันก็ตรงความกว้างของท่อระบายน้ำคอนกรีต โดยมีให้เลือกตั้งแต่ 300- 1500 มม. อย่างไรก็ตาม ขนาดความกว้างของท่อระบายน้ำคอนกรีตสามารถสั่งผลิตให้ได้ขนาดตามความต้องการเพื่อให้เหมาะสมกับการนำไปใช้ในแต่ละโครงการ ได้

การยก การวาง และการขนส่งท่อระบายน้ำคอนกรีต ควรกระทำอย่างระมัดระวัง เพื่อป้องกันไม่ให้ท่อระบายน้ำเกิดการชำรุดเสียหาย สำหรับวิธีการวางท่อระบายน้ำที่ดีควรปฏิบัติตาม ดังนี้

• • ขุดร่องสำหรับวางท่อระบายน้ำคอนกรีตเตรียมไว้ โดยร่องวางท่อระบายน้ำคอนกรีตนั้นจะต้องมีขนาด และความลึกตามแนวทางที่ออกแบบเอาไว้
  • วางท่อระบายน้ำคอนกรีตให้เรียบสนิทกับทราย โดยที่ท้องของท่อระบายน้ำคอนกรีตต้องไม่เกิดช่องว่างบริเวณใต้ท้องของท่อระบายน้ำคอนกรีต หากบริเวณปากท่อหรือจุดรอยต่อของท่อระบายน้ำคอนกรีตโก่งตัวขึ้นมาควรปาดทรายบริเวณรอบข้อต่อออกเพื่อไม่ให้ท่อระบายน้ำคอนกรีตบริเวณเชื่อมต่อกันแอ่นตัวขึ้นมา

  อย่างไรก็ตาม ผู้ควบคุมงานต้องคอยเอาใจใส่ คอยกำกับดูแล และตรวจสอบการทำงานของผู้รับจ้างอยู่เสมอ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต รวมถึงการเก็บตัวอย่างนำไปทดสอบวัสดุตามที่กำหนดไว้ เช่น ทดสอบดิน ทดสอบท่อระบายน้ำคอนกรีต การทดเสริมเหล็กเสริมภายในท่อระบายน้ำคอนกรีต เป็นต้น เพื่อให้แน่ใจว่าโครงการที่ดำเนินการอยู่มีความปลอดภัยได้มาตรฐานตามระเบียบของทางราชการอย่างแน่นอน