ท่อระบายน้ำคอนกรีตสำเร็จรูป เป็นท่อระบายน้ำที่มีความแข็งแรงมากที่สุด เมื่อเทียบกับท่อระบายน้ำประเภทอื่น สามารถรองรับน้ำหนักได้ดี รองรับแรงอัดได้มาก ทั้งยังมีความทนต่อไฟ สามารถทนแรงกระแทกได้ดี ทำให้สามารถใช้งานได้ยาวนานหลายสิบปี แต่ท่อระบายน้ำคอนกรีตที่นำมาใช้อาจเกิดความเสียหายได้ หากมีการออกแบบและวางแนวท่อระบายน้ำคอนกรีตที่ไม่ดี จนทำให้ท่อระบายน้ำเกิดการกัดกร่อน การนำท่อระบายน้ำไปใช้ผิดประเภท หรือการผลิตที่ไม่ได้มาตรฐาน นอกจากนี้ การทีท่อระบายน้ำมีอายุการใช้งานที่สั้น และพังทลายก่อนระยะเวลาที่คำนวณไว้ อาจเกิดจากหลายปัจจัย ซึ่งจะมีปัจจัยอะไรบ้างนั้น มาดูกันเลย

ปัจจัยที่ทำให้ท่อระบายน้ำคอนกรีตเสื่อมสภาพและพังทลายได้ง่าย

1. รอยแตกร้าว

รอยแตกร้าวที่เกิดขึ้นบนท่อระบายน้ำคอนกรีตอาจเกิดจากการขนส่งท่อระบายน้ำ หรือระหว่างการดำเนินการติดตั้งท่อระบายน้ำได้ ผู้รับเหมาหรือผู้ควบคุมงานต้องตรวจเช็คท่อระบายน้ำคอนกรีตให้ดีก่อนที่จะรับการส่งมอบ ดูว่ามีรอยร้าวหรือไม่ มีรอยร้าวมากน้อยแค่ไหน ถ้ามีรอยร้าวหรือรอยแตกมากให้ส่งคืนโรงงานที่ผลิตทันที และควรนำท่อระบายน้ำคอนกรีตไปวางยังบริเวณพื้นที่ที่จัดเตรียมไว้สำหรับวางแนวท่อระบายน้ำคอนกรีตอย่างระมัดระวัง เพื่อไม่ให้เกิดความเสียหายหรือเกิดรอยร้าวเกิดขึ้น เพราะหากเกิดรอยร้าวขึ้นมานิดเดียวแล้วรอยค่อย ๆ ขยายใหญ่ขึ้นจนรอยลึกกระทบต่อโครงสร้างของท่อระบายน้ำข้างใน อาจส่งผลให้เหล็กเสริมภายในเริ่มผุกร่อนจนท่อระบายน้ำเกิดความเปราะบางและพังเอาได้

2. การกัดเซาะของน้ำ

งานวางท่อระบายน้ำคอนกรีตจำเป็นต้องมีการวางแผนและคำนวณอย่างรอบคอบ ทั้งการนำท่อระบายน้ำคอนกรีตมาใช้ และการปรับเตรียมสภาพแวดล้อมโดยรอบ รวมถึงการเตรียมดิน และการอัดดินให้มีความลาดตามความเหมาะสมต่องานวางท่อระบายน้ำคอนกรีต โดยมีวิธีการคือ ต้องวางท่อระบายน้ำให้ได้ระดับตามลาดแนวให้ตรง ไม่ควรวางขอบปากท่อระบายน้ำคอนกรีตด้านล่างสูงกว่าระดับดินเดิมเพราะจะทำให้เกิดการกัดเซาะของน้ำบริเวณใต้ท่อ และไม่ควรวางปากท่อระบายน้ำคอนกรีตด้านล่างต่ำกว่าระดับดินเดิมของร่องน้ำเดิม เพราะอาจทำให้เกิดการสะสมตะกอนภายในท่อระบายน้ำได้ เมื่อท่อระบายน้ำถูกน้ำกัดเซาะจะทำให้ท่อระบายน้ำคอนกรีตไม่สามารถทำงานได้ตามประสิทธิภาพ อาจทำให้พื้นที่โดยรอบเกิดความเสียหายได้

3. การกัดกร่อนของเหล็กเสริม

การกัดกร่อนของเหล็กเสริม หรือเรียกว่าการเกิดสนิมที่เกิดจากการเกิดปฏิกิริยากับออกซิเจนที่ผิวเหล็ก ความชื้นในอากาศ และน้ำ ซึ่งการเกิดสนิมในช่วงขั้นแรกของท่อระบายน้ำคอนกรีตนั้นอาจไม่ส่งผลต่อท่อระบายน้ำคอนกรีตมากนักเพราะโครงสร้างท่อยังคงสภาพอยู่ได้ ไม่เสียความแข็งแรงไป แต่ถ้าปล่อยทิ้งไว้เป็นระยะเวลานานจนทำให้สนิมลุกลามเข้าไปข้างในเนื้อเหล็กจนให้ให้เหล็กเกิดการสึกกร่อน เราเรียกสภาพสนิมนี้ว่า สนิมขุม ซึ่งเป็นอันตรายต่อโครงสร้างของท่อระบายน้ำคอนกรีตเป็นอย่างมาก เนื่องจากท่อคงสภาพไม่ได้ เมื่อเหล็กเกิดการสูญเสียแรงยึดเหนี่ยวระหว่างเหล็กเสริมกับคอนกรีต จะทำให้ท่อระบายน้ำคอนกรีตเกิดความเปราะและแตกหักได้ง่าย ทำให้เมื่อมีแรงกดทับหนัก ๆ ตัวท่อระบายน้ำคอนกรีตจะไม่สามารถรองรับน้ำหนักมาก ๆ ได้ และเกิดการทรุดตัวลงในที่สุด

4. การกัดกร่อนของกรด

กรดที่ทำให้ท่อระบายน้ำคอนกรีตเกิดการสึกหรอ หรือเสื่อมสภาพ เช่น คลอไรด์หรือซัลเฟต เนื่องจากกรดดังกล่าวมักจะทำปฏิกิริยาเฉพาะพื้นผิวกับท่อระบายน้ำคอนกรีตทำให้คอนกรีตถูกทำลายลง แต่กรดทั้งสองนี้จะต้องมีความเข้มข้นมากพอที่จะทำให้คอนกรีตเกิดความเสียหายได้ ซึ่งกรดเหล่านี้พบมากในบริเวณโรงงานอุตสาหกรรมที่ต้องใช้กรดในการแปรรูปอาหาร และผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ทำให้พื้นดินหรือน้ำเสียโดยรอบมีสภาพเป็นกรด หรือดินเปรี้ยว จนเกิดการกัดเซาะท่อระบายน้ำคอนกรีตเอาได้ โดยปกติแล้วคอนกรีตจะมีสภาพเป็นด่างมีสารแคลเซียมอยู่ภายใน มีค่า pH ราว ๆ 12.5 แต่ถ้าเจอสภาพแวดล้อมที่เป็นกรด มีค่า pH ต่ำกว่า 6.5 กรดจะเข้าไปทำปฏิกิริยากับสารแคลเซียมให้กลายเป็นเกลือแคลเซียมซึ่งละลายน้ำได้ง่ายทำให้เนื้อคอนกรีตหลุดลอกได้ง่าย และเกิดการสึกกร่อนในที่สุด
กรดโดยเฉพาะเกลือคลอไรด์ไม่เพียงจะซึมเข้าไปทำปฏิกิริยากับคอนกรีตเท่านั้น แต่ยังทำปฏิกิริยากับเหล็กด้วย หากน้ำเสียที่ถูกปล่อยมานั้นมีสภาพเป็นกรด และได้กัดกร่อนเอาผิวคอนกรีตหลุดไปจนถึงเหล็กเสริมภายใน กรดก็จะทำปฏิกิริยากับเหล็กเสริมภายในทำให้เหล็กเกิดการกัดกร่อนได้ด้วยเช่นกัน

5. การใช้งานท่อระบายน้ำคอนกรีตผิดประเภท

ท่อระบายน้ำแต่ละประเภทมีการออกแบบตามขนาด และมีการเสริมเหล็กเพื่อความทนทานให้มากขึ้น ผู้ใช้งานควรเลือกท่อระบายน้ำที่ได้มาตรฐาน มอก. และควรเลือกใช้ให้เหมาะสมกับงาน เช่น ต้องการจะนำท่อระบายน้ำไปใช้กับงานกรมทางหลวง ควรเลือกท่อระบายน้ำคอนกรีตเสริมเหล็ก มอก. ชั้น 2 ที่สามารถรองรับน้ำหนักได้มาก หรือใช้ท่อคอนกรีตน้ำคอนกรีตเสริมเหล็กกับงานโครงการในหมู่บ้านจัดสรรทั่วไป ไม่ต้องมีรถสัญจรไปมาจำนวนมากหรือรถที่มีน้ำหนักมาก เป็นต้น
ความคงทนของท่อระบายน้ำคอนกรีตส่วนใหญ่มาจากตัวโครงสร้างของท่อระบายน้ำคอนกรีตเอง ไม่ใช่สภาพแวดล้อมโดยรอบ แต่สภาพแวดล้อมโดยรอบเป็นปัจจัยที่เราสามารถควบคุมได้ยาก แม้ว่าจะมีการออกแบบและคำนวณมาแล้วก็ตาม ดังนั้น เพื่อลดความเสี่ยงต่อประสิทธิภาพของท่อระบายน้ำคอนกรีต ผู้ใช้งานต้องเลือกใช้ท่อระบายน้ำคอนกรีตสำเร็จรูปที่มีการผลิตคุณภาพสูง มีการควบคุมการผลิตทุกขั้นตอน และมีการออกแบบนำไปใช้ในสภาพแวดล้อมที่ต่างกันโดยเฉพาะ เพื่อให้ท่อระบายน้ำคอนกรีตมีการใช้งานที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด

การควบคุมการผลิตที่ดีทำให้ท่อระบายน้ำคอนกรีตมีคุณภาพ

การเลือกใช้ท่อระบายน้ำคอนกรีตควรเลือกใช้กับโรงงานหรือผู้ผลิตที่มีความน่าเชื่อถือ ได้มาตรฐานการรับรอง โดยเฉพาะตัวท่อระบายน้ำควรได้รับมาตรฐานอุตสาหกรรมท่อคอนกรีตเสริมเหล็กสำหรับงานระบายน้ำ มอก. 128-2560 ทุกชิ้น เพื่อให้คุณมั่นใจว่าท่อะบายน้ำคอนกรีตที่นำไปใช้มีความทนทาน ใช้งานได้อย่างอย่างนาน เพราะมีการควบคุมทั้งวัสดุและการผลิตทุกขั้นตอน โดยมีรายละเอียดดังนี้

1. ส่วนประกอบของท่อระบายน้ำคอนกรีต

      • วัสดุประสานที่เป็นไปตามมาตรฐานจำเป็นต้องเลือกใน ซึ่งปูนซีเมนต์ต้องได้รับใบรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม เช่น ปูนซีเมนต์ปอร์แลนด์ ตาม มอก. 15 เล่ม 1
      • มวลผสมที่นำมาใช้ต้องสะอาด ปราศจากวัตถุที่อาจส่งผลต่อคุณภาพของคอนกรีต และต้องเป็นไปตามมาตรฐานอุตสาหกรรม มอก 566
      • หิน ควรสะอาด มีขนาดผ่านเกณฑ์มาตรฐานที่กำหนด
      • น้ำ ต้องเป็นน้ำธรรมชาติที่ไม่มีรส หรือกลิ่น และต้องไม่มีการปนเปื้อนของกรด ด่าง น้ำมัน และสารอินทรีย์อื่น ๆ และไม่ควรมีคลอไรด์ หรือซัลเฟต ในปริมาณที่มากเกินไป ซึ่งอาจทำให้เกิดผลเสียต่อคุณภาพของท่อระบายได้
      • เหล็กเสริม ต้องเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน มอก.ที่กำหนด เช่น ลวดเหล็กกล้าดึงเย็นเสริมคอนกรีต ต้องเป็นไปตาม มอก. 747 กำหนด

2. การบ่มท่อระบายน้ำคอนกรีตสำเร็จรูป

การบ่มท่อระบายน้ำคอนกรีตสำเร็จรูป หลังจากทำการเทส่วนผสมทุกอย่างเข้าแม่พิมพ์ จะต้องทำในช่วงเวลาที่เหมาะสมพอดี มีการรักษาอุณหภูมิ การควบคุมความชื้น และการให้น้ำให้มีความเหมาะสมเพื่อให้คอนกรีตมีความแข็งแรงทนทาน มีความแข็งแกร่งมากที่สุด หากไม่มีการควบคุมที่ดีพอท่อระบายน้ำคอนกรีตอาจเกิดการแตกร้าว หรือการสึกกร่อนได้ง่าย
คอนกรีตเป็นวัสดุก่อสร้างที่นำมาใช้งานกันมากที่สุดแม้กระทั่งในงานวางท่อระบายน้ำ โดยส่วนประกอบของคอนกรีตนั้นอาจทำให้ท่อระบายน้ำคอนกรีตมีความแข็งแรงแตกต่างกัน ซึ่งในปัจจุบันมีการนำเทคโนโลยีมาใช้ในการออกแบบในการทำท่อระบายน้ำคอนกรีตให้มีความทนทานต่อสภาพแวดล้อมต่าง ๆ มากขึ้น ทั้งยังมีการออกแบบส่วนผสมของคอนกรีตที่เหมาะสม และสารเคลือบที่มีความทนทานต่อสารเคมีในพื้นดินมากขึ้น เพื่อให้ผู้ใช้งานไม่ต้องกังวลหากมีการนำท่อระบายน้ำคอนกรีตไปใช้งาน

- Enovathemes